Language

ชาร์ต :อุบายเเห่งวิปัสสนาอันเป็นเครื่องถ่ายถอนกิเลส

หน้าหลัก

พิพิธภัณฑ์แห่งพุทธปัญญา

โลกียภูมิและโลกุตรภูมิ

โลกุตรภูมิ: ธรรมปฏิบัติเพื่อความหลุดพ้น

ชาร์ต :อุบายเเห่งวิปัสสนาอันเป็นเครื่องถ่ายถอนกิเลส

ชาร์ต :อุบายเเห่งวิปัสสนาอันเป็นเครื่องถ่ายถอนกิเลส

1.ธรรมชาติของดีทั้งหลาย ย่อมเกิดมาแต่ของไม่ดี

2. ผู้ประพฤติพากเพียร ย่อมพิจารณาซึ่งสิ่งสกปรกน่าเกลียด จิตจึงพ้นสิ่งสกปรกน่าเกลียดได้ คือตัวเรานี่เอง ร่างกายเป็นที่ประชุมแห่งของโสโครก เรียกว่าขี้ ร่างกายนี้ต้องชำระอยู่เสมอจึงพอเป็นของดูได้

3. ร่างกายของเรานี้เป็นเรือนมูตร เรือนคูถ เป็นอสุภะของไม่งาม ปฏิกูลน่าเกลียด

4. จึงพิจารณาร่างกายอันนี้ให้ชำนิชำนาญด้วยโยนิโสมนสิการ

5. พิจารณาส่วนใดส่วนหนึ่งแห่งกาย อันเป็นที่สบายแก่จริต

6. ปรากฎเป็นอุคคหนิมิต คือปรากฏส่วนแห่งร่างกายส่วนใดส่วนหนึ่งแล้วก็กำหนดส่วนนั้นให้มาก เจริญให้มาก ทำให้มาก

7. พระโยคาวจร พิจารณากายในที่เคยพิจารณาอันถูกนิสัย หรือที่ปรากฎมาให้เห็นครั้งแรก อย่าละทิ้งเลยเป็นอันขาด การทำให้มากนั้นมิใช่หมายแต่การเดินจงกรมเท่านั้น ให้มีสติหรือพิจารณาในที่ทุกสถานในการทุกเมื่อ ยืน เดิน นั่ง นอน กิน ดื่ม ทำ คิด พูด ก็ให้มีสติรอบคอบในกายอยู่เสมอ

8. ให้พิจารณาแบ่งส่วน แยกส่วนออกเป็นส่วนๆ ตามโยนิโสมนสิการ ตลอดจนกระจายออกเป็นธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุไฟ ธาตุลม และพิจารณาให้เห็นไปตามนั้นจริงๆ ใคร่ครวญออกอุบายตามที่ถูกจริตนิสัยของตน แต่อย่าละทิ้งหลักเดิมที่ตนได้รู้ครั้งแรกนั่นเทียว

9.ให้พิจารณาก้าวเข้าไป ถอยออกมา เป็นอนุโลมปฏิโลมคือเข้าไปสงบในจิต แล้วถอยออกมาพิจารณากาย อย่าพิจารณากายอย่างเดียว หรือสงบที่จิตแต่อย่างเดียว

11.ญาณสัมปยุต คือรู้ขึ้นมาพร้อมกัน ชื่อว่า ยถาภูตญาณ ทัสสนวิปัสสนา คือทั้งเห็นทั้งรู้ ตามความเป็นจริง

12. เห็นแจ้งชัดว่า สังขาร ความปรุงแต่งอันเป็นความสมมติว่า โน่นเป็นของเรา นั่นเป็นของเรา เป็นความไม่เที่ยง อาศัยอุปาทานความยึดถือจึงเป็นทุกข์ ก็แลธาตุทั้งหลายต่างหาก หากมีความเป็นอยู่อย่างนี้ตั้งแต่ไหนแต่ไรมา เกิด-แก่-เจ็บ-ตาย เกิดขึ้นเสื่อมไปอยู่อย่างนี้ อาศัยอาการของจิต คือขันธ์ ๔ ได้แก่ เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณไปปรุงแต่ง

13.จึงทำให้จิตหลงอยู่ตามสมมติไม่ใช่สมมติมาติดเอาเรา

14.ปุพฺเพสุ อนนุสฺ สุเตสุ ธมฺเมสุ ธรรมดาเหล่านี้หากมีมาแต่ก่อน ถึงว่าจะไม่ได้ฟังจากใครก็มีอยู่อย่างนั้นทีเดียว

15.ธรรมดาธาตุทั้งหลายย่อมเป็นย่อมมีอยู่อย่างนั้น อาศัยอาการของจิตเข้าไปยึดถือเอาสิ่งทั้งปวงเหล่านั้นมาหลายภพหลายชาติ จึงเป็นเหตุให้เป็นไปตามสมมตินั่น เป็นเหตุให้อนุสัยครอบงำจิตจนหลงเชื่อไปตาม จึงเป็นเหตุให้ก่อภพก่อชาติ ด้วยอาการของจิตเข้าใจยึด

16.สพฺเพ สงฺขารา อนิจจา สพฺเพ สงฺขารา ทุกฺขา สังขารความเข้าไปปรุงแต่ง คืออาการของจิตนั่นแลไม่เที่ยง ตัวอาการของจิตนี้เองมันไม่เที่ยง เป็นทุกข์ จึงหลงตามสังขาร

17.สงฺขารา สสฺสตา นตฺถิ สังขารทั้งหลายที่เที่ยงแท้ไม่มี สังขารเป็นอาการของจิตต่างหาก

18.ฐีติภูตํ จิตดั้งเดิมไม่มีอาการเป็นผู้หลุดพ้น ธรรมดาหรือธรรมทั้งหลายไม่ใช่ตน จะใช่ตนอย่างไร

19.สพฺเพ ธมฺมา อนตฺตา ธรรมทั้งหลายไม่ใช่ตน พิจารณาให้เห็นแจ้งประจักษ์ตามนี้ จนทำให้รวมพรึบลงไปให้เห็นจริงแจ้งชัดตามนั่น โดยปัจจักขสิทธิ พร้อมกับญาณสัมปยุตปรากฎขึ้นมาพร้อมกัน จึงชื่อว่า วุฎฐานคามินิวิปัสสนา เห็นจริงแจ้งประจักษ์พร้อมกับการรวมใหญ่ และญาณสัมปยุตรวมทวนกระแสแก้อนุสัยสมมติเป็นวิมุตติ

20.ขีณา ชาติ ญาณํ โหติ ในที่นี้ไม่ใช่สมมติ ไม่ใช่ของแต่เอาเดาเอา ไม่ใช่ของอันบุคคลพึงปรารถนาเอาได้ เป็นของที่เกิดเอง เป็นเอง รู้เองโดยส่วนเดียวเท่านั้น

21 .วิมุตติธรรม มิใช่สิ่งอันบุคคลพึงปรารถนาเอาได้คนผู้ปราถนาวิมุตติธรรมเเต่ปฏิบัติไม่ถูกหรือไม่ปฏิบัติ มั่วเกียจคร้านจนวันตายจะประสบวิมุตติธรรมไม่ได้เลย ด้วยประการฉะนี้a

พิพิธภัณฑ์จรรโลงพุทธศาสนา

41 ซอยพัฒนาการ 64 ถนนพัฒนาการ แขวงประเวศ เขตประเวศ กรุงเทพฯ 10250