(หลวงพ่อฤาษีลิงดำ)
พุทธเจ้าตรัสสอนว่า :
“ร่างกาย (ขันธ์ 5) ภายใน (ตัวเรา) ก็ดี ภายนอก (คนอื่น) ก็ดี มีความเสื่อมขึ้น (อนิจจัง) ไปเป็นธรรมดา ท่านทั้งหลายอย่าได้สนใจในร่างกาย (ขันธ์ 5) เมื่อเห็นก็สักแต่ว่าได้เห็น เมื่อเรา (จิต) อาศัยร่างกาย (ขันธ์ 5) นี้อยู่ ก็รู้อยู่ว่าเรา (จิต) กำลังอาศัยร่างกาย (ขันธ์ 5) นี้อยู่ ไม่ควรยึดถือในร่างกาย (ขันธ์ 5) และไม่ยึดถือในอะไรทั้งหมดในโลกนี้ (เพราะทุกอย่าง ในโลกนี้เป็นสิ่งสมมติทั้งหมด)”
สรุป :
- อานาปานสติกรรมฐาน
- รู้ความเกิดขึ้น (ความเสื่อมไป) ในกายภายใน (ตัวเรา) และกายภายนอก (คนอื่น)
- ร่างกายนี้เห็น ก็สักแต่ว่าเห็น
- ร่างกาย (ขันธ์ 5) นี้ เรา (จิต) อาศัยอยู่ เรา (จิต) ไม่ยึดถือร่างกายและทุกสิ่งทุกอย่างในโลกเป็นการปลดขันธ์ 5 เป็นอรหันต์
- ถ้าอานาปานทรงตัว ก็สามารถเข้าสู่นิพพานได้
พระพุทธเจ้า : กำหนดรู้ลมหายใจเข้า-ออก ทำพร้อมกันกับกรรมฐานอื่นๆ
- ระงับอารมณ์ความฟุ้งซ่านของจิต
- อิริยาบถ :
ขณะที่เราใช้ลมหายใจเข้า-ออก จะนั่ง นอน ยืน เดิน เรารู้อิริยาบทของเราตลอดเวลา
อานาปานเป็นตัวคุม ทำให้จิตทรงตัว
- สัมปชัญญะ
รู้ตัวว่ากำลังทำอะไรอยู่ และได้ทำอะไรไปแล้ว
- ปฏิกูล
ใช้ปัญญาเป็นเครื่องรู้ปฏิกูล อาการ 32 ของร่างกาย ซึ่งเต็มไปด้วยความสกปรก เป็นของไม่น่าปรารถนา
- ธาตุ 4
รู้ว่าร่างกาย (ขันธ์ 5) ประกอบด้วยธาตุ 4 (ดิน น้ำ ลม ไฟ) เป็นสภาวะสกปรก
- นวสี
รู้ว่าร่างกาย (ขันธ์ 5) มีสภาพเหมือนซากศพในป่าช้า ที่มีสภาพเน่าเปื่อยผุพังไปตามเวลาที่เปลี่ยนแปลง สกปรกไม่น่าดู สภาพซากศพก็ย่อยสลายกลับคืนสู่ธรรมชาติ คือ ดิน น้ำ ลม ไฟ
การปฏิบัติเกี่ยวกับ “กายานุปัสสนาสติปัฎฐาน” เป็นการปฏิบัติพร้อมกันทุกขั้นตอน (เพราะร่างกาย (ขันธ์ 5) มีการเปลี่ยนแปลง (อนิจจัง) ตลอดเวลา การจะสำเร็จพระอรหันต์ที่จะต้องปฏิบัติรวมพร้อมกันไปทุกขั้นตอน โดยมี “อานาปานสติกรรมฐาน” เป็นกรรมฐานหลักในการปฏิบัติร่วมกับกรรมฐานอื่น เช่น อิริยบถ ปฏิกูล (เป็นสิ่งสกปรก) ธาตุ 4 (เป็นสิ่งสกปรก) นวสี (ซากศพ) (เป็นสิ่งสกปรก ไม่น่าดู)
ท่านจงเห็นภายในกาย (ร่างกาย) (ขันธ์ 5) ของเราเองมีสภาพเต็มไปด้วยความสกปรก มีความ ไม่ทรงตัว เห็นภายนอกกาย (ร่างกาย) (ขันธ์ 5) ของคนอื่นเต็มไปด้วยความสกปรกมีความไม่ทรงตัว มีการเกิดขึ้น และมีการเสื่อมไป ขณะที่มีการเกิด ร่างกายเต็มไปด้วยความสกปรก (จนกระทั่งเสื่อมสลายไปในที่สุด) ปฏิกูลบรรพ – พิจารณาอาการ 32 ตั้งแต่เบื้องบนจนถึงเบื้องล่างของร่างกาย ทุกส่วนของร่างกาย ล้วนแต่สกปรก
หากปฏิบัติได้ครบถ้วนในหมวด “กายานุปัสสนาสติปฏิฐาน” ก็สามารถบรรลุการเป็นพระอรหันต์
