ความฝันท่านว่าเกิดจากหลายสาเหตุ คือ   

   ๑. กินมากธาตุกำเริบ

   ๒. บุพนิมิต คือ จิตรับรู้เหตุการณ์ที่จะเกิดชึ้นกับตัวเราในอนาคต

   ๓. จิตอาวรณ์ คือ จิตคิดถึงเรื่องเก่าๆ ที่ผ่านมา

   ๔. เทพสังหรณ์ คือ เทวดาหรือมารมาดลใจให้ฝัน

และยังกล่าวต่อไปว่า ประกาที่ ๑ และ ๓ ไม่จริง ประการที่ ๒ จริงโดย ถ่ายเดียว ประการที่ ๔ จริงบ้าง เท็จบ้าง พระมหาบุรุษหลังจากทรง เลิกทำทุกรกิริยาแล้ว ทรงหันมาบำเพ็ญเพียรทางจิต โดยทรงเปรียบ เทียบอุปมา ๓ ข้อคือ

   ๑. สมณพราหมณ์ที่กายและใจไม่ปลีกออกจากกาม เปรียบดุจไม้สด แช่น้ำ คนเอามาก่อไฟไม่ติด

   ๒. สมณพราหมณ์ที่ออกจากกามแต่กาย ใจไม่ออก เปรียบดุจไม้สด อยู่บนบก เอามาก่อไฟไม่ติด

   ๓. สมณพราหมณ์ที่ออกจากกามทั้งกายและใจ เปรียบดุจไม้แห้งบนบก จุดไฟติด

อุปมาทั้ง ๓ นี้เป็นกำลังสนับสนุนให้พระองค์ทรงบำเพ็ญเพียรต่อไป เพื่อบรรบลุสัมมาสัมโพธิญาณ จนถึงราตรีขึ้น ๑๔ ค่ำ เดือน ๖ ขณะ บรรทมหลับ ก็ทรงพระสุบินเป็นบุพนิมิต ๕ ประการ คือ 

   ๑. ทรงพระสุบินว่า พระองค์บรรทมหงายเหนือปฐพี พระเศียรหนุน ภูเขาหิมพานต์ พระหัตถ์ซ้ายหยั่งลงในมหาสมุทรทางทิศตะวันออก  พระหัตถ์ขวาและพระบาททั้งสองหยั่งลงในมหาสมุทรทางทิศใต้ (พระมหาบุรุษจะได้ตรัสรู้สัมมาสัมโพธิญาณ เป็นพระพุทธเจ้าผู้เลิศ สูงส่ง กว่าใคร ๆ ในโลกทั้งสาม)

   ๒. หญ้าแพรกงอกขึ้นจากพระนาภี พุ่งสูงจรดท้องฟ้า (จะได้ ประกาศสัจธรรม เผยมรรคผลนิพพานแก่เทวดาและมนุษย์ทั้งปวง)

   ๓. หมู่หนอนทั้งหลายสีดำบ้าง ขาวบ้าง ไต่ยั้วเยี้ยขึ้นมาจากพื้นพระ บาททั้งคู่ จนถึงชาณุมณฑล (คฤหัสถ์ สมณพราหมณ์จะมาเลื่อมใสใน พระพุทธองค์จำนวนมาก)

   ๔. ฝูงนก ๔ จำพวก มีสีต่าง ๆ กัน คือ สีเหลือง เขียว แดง ดำ บิน มาจากสีทิศ ลงมาจับแทบพระบาทแล้วกลับกลายเป็นสีขาวหมดสิ้น (ชาวโลกทั้งมวล ทั้งกษัตริย์ พราหมณ์ แพศย์ ศูทร เมื่อมาสู่สำนักของ พระองค์แล้ว จะเป็นผู้เข้าถึงธรรม เป็นผู้บริสุทธิ์ทั้งสิ้น)

   ๕. เสด็จขึ้นเดินจงกรมบนยอดเขาอันเต็มไปด้วยอาจม แต่อาจมนั้น ไม่เปรอะเปื้อนพระยุคลบาท (ถึงพระองค์จะมากด้วยอามิสทีชาวโลก น้อมนำถวาย พระองค์ก็ไม่ติดอยู่ในอามิสเหล่านั้นแม้แต่น้อย)

เมื่อพระพุทธองค์ทรงตื่นบรรทม ทรงดำริถึงข้อพระสุบินนิมิตนั้นแล้ว ก็ทรงแน่พระทัยว่า จักได้บรรลุสัมมสัมโพธิญาณเป็นแน่แท้