ปางทุกรกิริยา

ปางที่ ๔

ปางทุกรกิริยา

พระพุทธรูปปางนี้เรียกว่า ปางทุกรกิริยา หรือที่ชาวบ้านเรียกกันว่า ปางทรมานกาย เหตุการณ์เกิดขึ้นในถ้ำที่เรียกในปัจจุบันนี้ว่า ดงคศิริ ถ้ำดงคศิริ อยู่ฝั่งตะวันออกของ ตำบลพุทธคยา ณ ถ้ำแห่งนี้เอง ที่พระมหาสัตว์ได้ทรงบำเพ็ญทุกรกิริยา โดยมีพราหมณ์ห้าคน คือ โกณฑัญญะ วัปปะ ภัททิยะ มหานามะ อัสสชิ คอยเฝ้าปรนนิบัติ

พระมหาสัตว์ได้ทำทุกรกิริยาเป็นขั้นตอนตามลำดับดังนี้

๑. ทรงกดพระทนต์ด้วยพระทนต์

๒. ทรงผ่อนกลั้นอัสสาสะ ปัสสาสะ

๓. ทรงอดพระกระยาหาร โดยเสวยวันละเล็กละน้อย จนไม่เสวยอะไร เลย จนพระวรกายเหี่ยวแห้ง พระฉวีวรรณเศร้าหมอง ทรงทำถึงขั้นนี้ นับว่าถึงที่สุดแล้วก็ยังไม่บรรลุสัมมาสัมโพธิญาณที่ทรงมุ่งหวัง พอดี ทรงได้คิดขึ้นมา แล้วทรงค้นทางสายกลาง จึงทรงเลิกทุกรกิริยา

เมื่อทรงค้นพบ “ทางสายกลาง” จึงหันมาเสวยพระกระยาหาร ให้มีพละกำลังแข็งแรงต่อไป เป็นเหตุให้ปัญจวัคคีย์ผิดหวัง เข้าใจผิดว่า พระมหาสัตว์คลายความเพียร เวียนมาเป็นคนมักมาก เห็นแก่กินแล้ว จึงชวนกันหนีไปอยู่ป่าอิสิปตนมฤคทายวัน

ภาพวาดพุทธประวัติย่อ

พระพุทธเจ้า 29 พระองค์

โซนที่ 1 พระพุทธเจ้า

โซนที่ 2 พระธรรม

โซนที่ 3 พระสงฆ์

โซนที่ 4 สรุปหลักธรรม-ห้องพระไตรปิฎก

โซนที่ 5 โลกียภูมิ

โซนที่ 6 บัว 4 เหล่าและภาพ 3 มิติ

โซนที่ 7 สมเด็จพระสังฆราชฯ

โซนที่ 8 พระอสีติมหาสาวก

โซนที่ 9 วิหารพระโพธิ์สัตว์

โซนที่ 10 ธรรมปฏิบัติและโลกุตตรภูมิ

โซนที่ 11 ลานธรรมปฏิบัติ

โซนที่ 12 พระบูรพาจารย์ 30 องค์

โซนพิเศษ โลกียภูมิและโลกุตตรภูมิ

พระพุทธเจ้า

พระธรรม

อริยสัจ 4 ความจริงอันประเสริฐ 4 ประการ

สรุปหลักธรรมที่สำคัญในพระพุทธศาสนา/ภาคผนวก

พระสงฆ์

โลกียภูมิและโลกุตรภูมิ

โลกียภูมิและสังสารวัฏ 31 ภูมิ

โลกุตรภูมิ : ธรรมปฏิบัติเพื่อความหลุดพ้น

ธรรมะนำชีวิต**