หลักธรรมในการพิจารณาร่างกาย (ขันธ์ 5) และจิต
ร่างกาย (ขันธ์ 5) มีการเกิดขึ้น เปลี่ยนแปลง (อนิจจัง) ไม่ทรงตัว (ทุกขัง) เสื่อมสลาย (อนัตตา) ไปในที่สุด ตามหลักไตรลักษณ์
- เรา (จิต) เห็นร่างกาย ก็สักแต่ว่าเห็น
- อย่าไปสนใจในร่างกาย ไม่ว่าจะเป็นร่างกายของเรา หรือร่างกายของผู้อื่น
ในขณะที่เรา (จิต) อาศัยอยู่ในร่างกาย (ขันธ์ 5) ก็เป็นการอาศัยอยู่ชั่วคราวเท่านั้น (เพราะเมื่อร่างกาย (ขันธ์ 5) นี้สิ้นสภาพ (ตาย) จิต (เรา) ก็จะย้ายไปภพภูมิใหม่ ตามกรรมที่ได้ทำไว้ เป็นวัฏสงสารของทุกดวงจิต)
- ดังนั้น จงอย่าไปยึดถือร่างกาย (ขันธ์ 5) นี้ว่าเป็นเรา (จิต) หรือเป็นของเรา (จิต)
ขณะที่ร่างกาย (ขันธ์ 5) ยังคงอยู่ (ยังไม่ตาย) ก็ใช้ร่างกาย (ขันธ์ 5) นี้ เป็นสะพาน / แพ ข้ามฟาก (ไปยังภพที่ดีขึ้น หรือนิพพาน)
- มั่นสอนจิตให้ระลึกเสมอว่า ร่างกาย (ขันธ์ 5) ที่เต็มไปด้วยความสกปรกนี้ มีสภาพไม่ทรงตัว (ทุกข์) มีสภาพเกิดขึ้นเบื้องต้น มีความแปรปรวน (อนิจจัง) ในท่ามกลาง มีการสลายตัว (อนัตตา) ไปในที่สุด เราไม่พึงปรารถนา เพราะเป็นปัจจัยของความทุกข์ (ทุกข์)
